14/12/2017
ΑΕΡΟΒΙΑ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ & VO2MAX
Η αερόβια ικανότητα, βασίζεται στο μεγαλύτερο της μέρος στην αρµονική συνεργασία του αναπνευστικού, του καρδιαγγειακού και του μυϊκού συστήματος. Μέσω της αλληλουχίας των ρόλων των παραπάνω συστημάτων, το προσλαμβανόμενο από την ατµόσφαιρα Ο2, µεταφέρεται στους σκελετικούς µύς όπου χρησιμοποιείται στον καταβολισμό των διαφόρων υποστρωμάτων (υδατάνθρακες, λίπη, πρωτεϊνες) για την επανασύνθεση του ΑΤΡ και την παραγωγή ενέργειας µέσω του αερόβιου µεταβολισµού. Με λίγα λόγια, όσο µεγαλύτερη είναι η ικανότητα των συστηµάτων αυτών να επιτελούν το έργο της µεταφοράς και χρησιµοποίησης του Ο2, τόσο µεγαλύτερο θα είναι και το ποσοστό ενέργειας που θα παράγεται χωρίς την εµφανή παρουσία κόπωσης, δηλαδή είναι η ικανότητα γρήγορης ανάληψης που επιτυγχάνεται μέσω της οξειδωτικής καύσης της γλυκόζης και των λιπαρών οξέων.
Η μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου (VO2max), είναι μια απ' τις θεμελιώδεις έννοιες στην επιστήμη του αθλητισμού. Αποτελεί έναν σημαντικότατο δείκτη, ο οποίος αντικατοπτρίζει την ικανότητα του αναπνευστικού συστήματος, της καρδιάς, του κυκλοφορικού συστήματος και των μυών, να λειτουργούν και να συνεργάζονται ταυτόχρονα κατά τη μέγιστη μυϊκή προσπάθεια, δηλαδή η VO2max είναι ο ανώτατος όγκος οξυγόνου που μπορεί να καταναλωθεί από τα ανθρώπινα κύτταρα κατά τη μέγιστη προσπάθεια στη μονάδα του χρόνου. Ουσιαστικά η παράμετρος αυτή είναι συνώνυμη με την αντοχή του ατόμου.
Η συστηματική άσκηση βελτιώνει σε πολύ μεγάλο βαθμό τη μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου και, όντας δείκτης υγείας, βελτιώνει τη λειτουργία του οργανισμού. Η πρακτική σημασία της στα προγράμματα γυμναστικής, είναι ότι μας προσδιορίζει την ένταση της άσκησης. Π.χ. λέμε "..τρέξιμο στο 60% της VO2max..." , έννοια η οποία υποδεικνύει μια συγκεκριμένη ταχύτητα τρεξίματος (αφού πρώτα δημιουργήσουμε τις μεταβολικές ζώνες). Το 60% ή 70% της VO2max μπορούμε να την μεταφράσουμε σε HR ή σε χρόνο τρεξίματος sec για καλύτερη χρησιμότητα στην προπόνηση, εκτός βέβαια και εάν στην προπόνηση χρησιμοποιούμε τηλεμετρία.
Τέλος η VO2max κάθε ανθρώπου, μπορεί να μετρηθεί στο εργαστήριο με εργοσπιρόμετρο σε δαπεδοεργομετρο, κυκλοεργόμετρο ή χειροεργομετρο, ανάλογα με το άθλημα, σε συνδυασμό με ηλεκτρονικό υπολογιστή, ή αναλυτές οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα (σύστημα Douglas Bags) σε συνδυασμό με ηλεκτρονικό μετρητή όγκου αέρα, καθώς επίσης αξιολογείται ως χαμηλή, φυσιολογική, υψηλή και πολύ υψηλή . Στους αθλητές των αθλημάτων αντοχής η VO2max μπορεί να φτάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα. Γενικά, όσο μεγαλύτερος είναι ο συγκεκριμένος δείκτης, τόσο αυξάνεται η αντοχή του ανθρώπου.
Η εργαστηριακή εργοσπιροµέτρηση, αποτελεί την πιό αξιόπιστη διαδικασία για την εκτίµηση της αερόβιας ικανότητας. Πραγµατοποιείται µε την εφαρµογή ενός πρωτοκόλλου προοδευτικά αυξανόµενης έντασης και τη χρησιµοποίηση ενός συστήµατος «ανοικτού» κυκλώµατος σπιροµέτρησης (συσκευή που επιτρέπει την εισπνοή ατµοσφαιρικού αέρα από το περιβάλλον και την εκπνοή στον αναλυτή αερίων). Οι δοκιµαζόµενοι λαµβάνουν µέρος στη διαδικασία ασκούµενοι στο αντίστοιχο του αθλήµατός τους εργόµετρο.
Δρ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΡΤΖΙΑΠΗΣ καθηγητής Φ.Α. Διδάκτωρ Εργοφυσιολογίας
Μεταδιδάκτωρ (PD) Μεγιστοποίηση Αθλητικής Απόδοσης
Ερευνητής Πανεπιστημίου Πελοποννήσου